UCHWAŁA Nr VIIIk/LII/681/2024 RADY MIASTA WEJHEROWA z dnia 25 stycznia 2024 r. w sprawie przyjęcia Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej oraz Ochrony Osób Doznających Przemocy Domowej

Uchwała Nr VIIIk/LII/681/2024
Rady Miasta Wejherowa

z dnia 25 stycznia 2024 r.

w sprawie przyjęcia Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej oraz Ochrony Osób Doznających Przemocy Domowej

Na podstawie art. 18 ust.2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2023 poz. 40 z późn. zm.) oraz art. 6 ust.2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz.U. z 2021 poz. 1249 z późn.zm.)

Rada Miasta Wejherowa 
uchwala, co następuje:

§ 1. W celu realizacji działań na rzecz przeciwdziałania przemocy przyjmuje się ?Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej oraz Ochrony Osób Doznających Przemocy Domowej na lata 2024-2027? w brzmieniu stanowiącym Załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Traci moc Uchwała Nr VIIIk/XXIII/309/2020 Rady Miasta Wejherowa z dnia 15 grudnia 2020r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2021 - 2026.

§ 3. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Wejherowa.

§ 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega obwieszczeniu na tablicy ogłoszeń Urzędu Miejskiego w Wejherowie.

Załącznik do uchwały Nr VIIIk/LII/681/2024
Rady Miasta Wejherowa
z dnia 25 stycznia 2024 r.

MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY DOMOWEJ ORAZ OCHRONY OSÓB DOZNAJĄCYCH  PRZEMOCY DOMOWEJ NA LATA 2024 - 2027
WSTĘP

Przemocą określane jest ?każde zachowanie skierowane wobec osoby bliskiej, którego celem jest utrzymanie nad nią kontroli i władzy". Zmiana Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej ( Dz. U. z 2023 r. poz. 535) definiuje przemoc domową jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie wykorzystujące przewagą fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:

- narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,

- naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,

- powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienie i krzywdę,

- ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,

- istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające w niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej u osób dotkniętych przemocą. 

Wokół przemocy narosło wiele mitów. Jednym z nich jest przekonanie, że jest to zjawisko marginalne, występujące wyłącznie w patologicznych środowiskach. Tymczasem  przemoc jest zjawiskiem powszechnym i stanowi poważny problem społeczny.

Przemoc ze strony najbliższej osoby jest doświadczeniem traumatycznym, okaleczającym psychikę. Przemoc domowa przybiera różne formy: od przemocy fizycznej, przez przemoc psychiczną i seksualną, po przemoc ekonomiczną. Przemoc rzadko jest incydentem jednorazowym. Zazwyczaj ma ona charakter długotrwały i cykliczny. 

Rodzaje przemocy: 

1.Przemoc fizyczna ? jej celem jest zadanie ofierze bólu fizycznego, uszkodzenie jej ciała, pogorszenie jej zdrowia lub pozbawienie ją życia.

2. Przemoc seksualna ? to zachowanie zmuszające ofiarę do podjęcia niechcianych zachowań seksualnych lub zdeprecjonowania jej seksualności. 

3.Przemoc psychiczna ? to zachowanie, którego celem jest umniejszanie poczucia własnej wartości ofiary, wzbudzanie w niej strachu. 

4.Przemoc ekonomiczna ? to każde zachowanie, którego celem jest ekonomiczne uzależnienie ofiary od sprawcy. 

5.Zaniedbanie ? to ciągłe niezaspakajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych. 

Przemoc jest przestępstwem. W zależności od tego, czy przemoc ma charakter jednorazowy, czy się powtarza, jest ścigana z różnych artykułów Kodeksu Karnego. Jeżeli przemoc ma charakter ciągły, zostanie zakwalifikowana jako przestępstwo znęcania się nad rodziną z zapisami Kodeksu Karnego.

Przemoc domowa ma tragiczne konsekwencje. Prowadzi nie tylko do uszkodzeń ciała ofiary, ale także do zaburzeń emocjonalnych oraz zaburzeń w sposobie, w jaki postrzega ona sama siebie, sprawcę oraz innych ludzi. Narastanie zjawiska przemocy  wymaga niezwłocznego podjęcia działań zawartych w niniejszym Programie. 

Skuteczne przeciwdziałanie przemocy domowej wymaga współpracy wielu służb. Wdrożenie w życie Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej  jest gwarancją zintegrowanych działań profilaktycznych, interwencyjnych i pomocowych w tym zakresie.

Program Przeciwdziałania Przemocy Domowej Miasta Wejherowa ma charakter długofalowy. Działania Programu obejmują lata 2024?2027. W miarę potrzeb i sytuacji społecznej zadania Programu mogą ulegać zmianom i udoskonaleniom. 

I.

Analiza problemów społecznych na terenie Miasta Wejherowa: 

W celu właściwego zaplanowania podejmowanych działań niezbędne jest dokonanie analizy problemów społecznych z uwzględnieniem problemu przemocy domowej. 

Tabela nr 1 Niebieskie Karty prowadzone w latach 2018- 2022.

 Najczęściej akty przemocy występowały w związkach małżeńskich lub partnerskich. Przemocy doświadczały zarówno żony, partnerki jak i dzieci.  Sprawcami przemocy byli głównie mężczyźni. Odnotowano również przemoc dorosłych dzieci wobec swoich rodziców.

 Główną przyczyną występowania przemocy domowej w dalszym ciągu jest nadmierne spożywanie alkoholu ? głównie przez sprawców przemocy. Najczęściej odnotowywano przemoc fizyczną i psychiczną. Często przemoc  domowa przyjmowała inne formy np. zastraszanie, kontrolowanie, ograniczanie środków finansowych.  Przemoc wobec dzieci to głównie przemoc psychiczna i fizyczna.             

 W strukturze MOPS w latach 2018-2022 funkcjonowało 19 grup roboczych. Pracą każdej grupy roboczej kierował pracownik socjalny, który w razie konieczności wspierany był przez prawnika Ośrodka i przez psychologów. Pracownicy socjalni kierujący grupami roboczymi odpowiedzialni byli za realną pomoc ofiarom przemocy, która m.in. polegała na diagnozowaniu problemu, na opracowaniu     realizacji pomocy, monitorowaniu losów rodziny oraz dokumentowaniu podjętych działań. Pracownicy socjalni z poszczególnych rejonów, prowadzący grupy robocze, czynnie współpracowali z policjantami - dzielnicowymi, z pedagogami ze wszystkich szkół, z sądem rodzinnym, prokuraturą, kuratorami sądowymi, Ośrodkiem Profilaktyki i Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Tabela nr 2 Liczba spotkań grup roboczych w latach 2018- 2022.

Trudno jest w sposób jednoznaczny określić wielkość zjawiska przemocy na terenie miasta w związku z występowaniem przemocy ukrytej, czyli toczącej się w rodzinie czy w szkole, ale nieujętej w statystykach z powodu braku wiedzy na temat jej występowania. 

II.

Cele programu: 

1. Zmniejszenie skali zjawiska przemocy domowej na terenie Miasta Wejherowa. 

2. Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc. 

3. Zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy domowej. 

Cele ogólne będą realizowane przez: 

- budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy, 

- diagnozowanie zjawiska przemocy na terenie Miasta Wejherowa, 

- podnoszenie kompetencji służb i instytucji w zakresie przemocy domowej, 

- udzielanie pomocy ofiarom przemocy domowej, 

- oddziaływanie na sprawców przemocy domowej. 

III.

Założenia Programu: 

1. Uwrażliwienie społeczności lokalnej na problem przemocy domowej. 

2. Promowanie modelu rodziny wolnego od przemocy. 

3. Edukację dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy domowej. 

4. Działania interdyscyplinarne w zakresie przeciwdziałania przemocy. 

IV.

Program jest spójny z Programami: 

1. Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy, 

2. Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych w Mieście Wejherowo na lata 2021-2027, 

3. Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2024. 

Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne: 

- ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 poz. 535)

- ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r., poz. 901), 

- ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U z 2023r., poz. 2151),

V.

Zasoby Miasta Wejherowa w zakresie realizacji Programu:

1.Zasoby ludzkie ? specjaliści z różnych dziedzin. 

2.Zasoby instytucjonalne ? instytucje i organizacje zajmujące się problemem przemocy domowej oraz instytucje i organizacje pełniące funkcję wspierającą: 

- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, 

- Komenda Powiatowa Policji, 

- Sąd Rejonowy,

- Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 

- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,

- placówki oświatowo-wychowawcze, 

- Zakłady Opieki Zdrowotnej, 

- organizacje pozarządowe, 

- parafie.

VI.

Czynniki gwarantujące właściwą realizację Programu:

1. Poparcie działań i współpraca z samorządem gminnym. 

2. Dobra znajomość środowiska przez pracowników socjalnych. 

3. Dobra współpraca służb i instytucji na terenie miasta oraz poza nim. 

4. Otwartość i chęć współpracy specjalistów. 

5. Chęć zmiany i wyjścia z kryzysu. 

VII.

Zagrożenia w realizacji zadań: 

1. Stereotypy panujące w środowisku na temat przemocy domowej. 

2. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. 

3. Brak współpracy rodziny w zakresie przezwyciężania kryzysów. 

4. Problem uzależnienia od alkoholu w rodzinach. 

5. Ubóstwo. 

6. Zbyt mała współpraca interdyscyplinarna. 

VIII.

Realizacja celów Programu 

Cel 1 Zmniejszenie skali zjawiska przemocy  na terenie Miasta Wejherowa 
Działania: 

1. Współpraca w ramach zespołu  interdyscyplinarnego: 

- diagnozowanie problemu przemocy domowej, 

- opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach, 

- rozpowszechnianie informacji o instytucjach oraz możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym, 

- monitorowanie sytuacji środowisk dotkniętych przemocą, 

- dokumentowanie działań podejmowanych wobec środowisk, w których dochodzi do przemocy oraz efektów   tych działań, 

- podejmowanie działań prewencyjnych w środowiskach zagrożonych przemocą, 

- inicjowanie interwencji w środowiskach dotkniętych przemocą, 

- udział w działaniach edukacyjno-informacyjnych. 

Podmioty realizujące działanie: 

1) Pracownicy socjalni. 

2) Przedstawiciele oświaty. 

3) Przedstawiciele policji. 

4) Kuratorzy sądowi. 

5) Przedstawiciele Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 

6) Przedstawiciele ochrony zdrowia. 

7) Przedstawiciele organizacji pozarządowych. 

8) Inne podmioty w zależności od zasobów. 

2. Edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy: 

- propagowanie skutecznych sposobów powstrzymywania przemocy, 

- obalanie mitów na temat przemocy, 

- szkolenia na temat przemocy, 

- prowadzenie kampanii zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży w zakresie ograniczenia oglądania przemocy w środkach  masowego przekazu, grach komputerowych, 

- wspieranie różnych form spędzania wolnego czasu promujące zachowania nieagresywne, 

- organizowanie spotkań edukacyjnych dla mieszkańców, 

- dystrybucja ulotek i informacji na temat przemocy i jej skutków, 

- organizowanie konkurów, np. plastycznych, wśród dzieci i młodzieży w zakresie zapobiegania przemocy. 

Podmioty realizujące działanie: 

1) Placówki oświatowo-wychowawcze. 

2) Kluby Pracy Podwórkowej. 

3) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. 

4) Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 

5) Miejski Zespół Interdyscyplinarny. 

6) Inne podmioty w zależności od zasobów. 

Cel 2 Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc domową 

Działania: 

1. Izolowanie sprawców od ofiar. 

2. Kierowanie sprawców przemocy do realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych. 

3. Przeprowadzanie rozmów z osobami nadużywającymi alkoholu, stosującymi przemoc. 

4. Kierowanie wniosków do Sądu Rejonowego w Wejherowie o obowiązek podjęcia leczenia odwykowego w związku z nadużywaniem alkoholu. 

Podmioty realizujące działanie: 

1) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. 

2) Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 

3) Miejski Zespół Interdyscyplinarny. 

4) Inne podmioty w zależności od zasobów. 

Cel 3 Zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy domowej 

Działania: 

1. Utworzenie punktu informacyjnego: 

- udzielanie informacji dotyczącej bezpiecznego schronienia osobom dotkniętym przemocą w ośrodkach interwencji kryzysowej i w specjalistycznych ośrodkach wsparcia, 

- udzielanie informacji na temat pozyskania zaświadczenia lekarskiego, 

- udzielanie informacji na temat praw osób będących ofiarami przemocy, 

- udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjno-edukacyjnych, 

- rozpowszechnianie telefonu zaufania ?Niebieska Linia?, ?Pomarańczowa Linia?. 

Podmiot realizujący działanie ? Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. 

2. Prowadzenie działań interwencyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy: 

- podejmowanie działań interwencyjnych w oparciu o procedurę ?Niebieskiej Karty?, 

- przekazywanie informacji o podejmowanych działaniach przewodniczącemu zespołu

interdyscyplinarnego. 

Podmioty realizujące działanie: 

1) Policja. 

2) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. 

3) Ośrodek Interwencji Kryzysowej. 

4) Miejski Zespół Interdyscyplinarny. 

5) Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 

6) Oświata. 

7) Ochrona zdrowia. 

3. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia. 

 Podmioty realizujące działanie: 

1) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. 

2) Policja. 

3) Miejski Zespól Interdyscyplinarny. 

IX.

Monitorowanie 

Monitorowanie realizacji Programu odbywać się będzie w oparciu o sprawozdawczość podmiotów zaangażowanych w jego realizację. Sprawozdania z realizacji Programu podmioty składają do dnia 31 stycznia każdego roku do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. 

X.

Sprawozdawczość 

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wejherowie do dnia 31 marca każdego roku przedłoży Radzie Miasta sprawozdanie z realizacji Programu. 

XI.

Finansowanie Programu 

Program będzie finansowany ze środków budżetu Miasta Wejherowa, dotacji oraz ze środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.